لق و شل شدن ایمپلنت دندان یکی از شایع‌ترین عوارض استفاده از ایمپلنت است، به‌ویژه وقتی که روکش‌های تک دندانی از ایمپلنت پشتیبانی می‌کنند. اگر ایمپلنت درست سرجایش خود نباشد و درست چفت نشود ممکن است پیچ آن شل شود. یکی دیگر از علت‌ها سر شش ضلعی ایمپلنت است. ایمپلنت‌هایی که سر شش ضلعی دارند در مقایسه با دیگر ایمپلنت‌ها مقاومت کمتری دارند. یکی دیگر از موارد مهم که در لق شدن و شل شدن ایمپلنت دندان موثر است نا مناسب بودن گشتاور پیچ است که دندان پزشک باید به آن دقت کند.
روش‌هایی برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته یا دندان‌هایی که در معرض خرابی هستند، وجود دارد. ایمپلنت‌های دندانی معمولا به‌عنوان یک روش درمانی موثر به‌کار گرفته میشوند، زیرا از زمانی که ایمپلنت‌ها شناخته شده‌اند سطح بالایی از موفقیت را با خودشان به‌همراه داشته‌اند و به‌خوبی از طرف بیماران نیز پذیرفته شده‌اند. در حالی که ایمپلنت‌های دندانی عملکرد ثابتی دارند، دندانپزشکان متوجه شده‌اند که مثل هر وسیله پزشکی بدون عارضه نیستند.
ایمپلنت‌های دندانی یکی از روش‌های درمانی رایج برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته است. مثل هر وسیله پزشکی، عمر مفید آنها ممکن است با یک عارضه تهدید شود. لق شدن و شل شدن پیچ ایمپلنت یکی از مهمترین عوارضی است که ایمپلنت دندان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این نوشته به دو دلیل بالقوه این امر و راه‌حل های برطرف کردن آن می‌پردازیم.
دلایل لق و شل شدن پیچ ایمپلنت
دلایل مختلفی برای اینکه چرا پیچ تثبیت کننده اباتمنت روی ایمپلنت شل می‌شود، وجود دارد. با این حال، علت اصلی بیشتر از نیروهای وارده به مفصل پیچ است تا از نیروی گیره. این پدیده که به‌عنوان پیش بارگذاری شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که پیچ در محدوده‌های الاستیک خود سفت می‌شود و مفصل اباتمنت-ایمپلنت را برای ثابت نگه‌داشتن بهینه می‌کند.
اگر نیروهای اکلوزالی وارد شده به مجموعه ایمپلنت-اباتمنت-روکش بیشتر از توانایی بستن پیچ باشد، ممکن است منجر به شل شدن آن شود، یا در شرایط شدیدتر، باعث شکستن پیچ شود. دندانپزشکان معمولا بسته‌شدن را دلیل اصلی این مشکل می‌دانند. با این حال، در مواردی، ممکن است این دلیل نیز وجود نداشته باشد. همچنین علت شل شدن پیچ ایمپلنت می‌تواند به‌دلیل استفاده از قطعات دست دوم باشد که مطابق با قطعات ساخته شده توسط سازنده ایمپلنت نیستند.
یکی دیگر از علل احتمالی این مشکل ممکن است بر اثر درایور گشتاور استفاده شده برای سفت کردن پیچ جهت رسیدن به گشتاور هدف پیش بار مناسب باشد. ابزارهای گشتاور ایمپلنت دندانی برای کمک به پزشک در رسیدن به مقدار گشتاور هدف برای پیش بارگذاری بهینه طراحی شده‌اند. مشکل درایورهای گشتاور این است که با استفاده مکرر و استریل کردن، علائم آنها به سختی خوانده می‌شود.
این مورد به‌ویژه درباره نوع پرتو نیز درست است. علاوه‌بر این، در استفاده بالینی پزشک معمولا پرتو را تغییر می‌دهد و اعداد را به یک زاویه دیگر تغییر می‌دهد. این‌کار ممکن است باعث شود پزشک به دلیل اختلاف دید مقدار واقعی را اشتباه بخواند.
اختلاف دید موقعیتی که قرار است دیده شود، نسبت به اشیای استفاده شده، معمولا متفاوت است. به‌عنوان مثال، در فک بالا، وقتی پرتو از پزشک دور می‌شود، زاویه بیننده این‌گونه القا می‌کند که در محل مناسب قرار دارد، در حالی‌که باید زیر گشتاور به‌مثابه اصل فرض شود. عکس آن در مورد فک پایین نیز درست است، وقتی پرتو به سمت پزشک حرکت می‌کند. مقدار واقعی کمتر از مقدار مورد نظر دیده می‌شود. این انحراف می‌تواند بسیار زیاد باشد، به‌خصوص اگر گشتاور نهایی برای برخی از پیچ های تکیه گاه ۱۵ N-cm باشد.
خواندن بیش از اندازه یا کمتر از مقدار درست می‌تواند منجر به خطای ۲۰ درصدی شود که خیلی بیشتر از انحراف مجاز ۶ درصدی است، اگر کمتر از مقدار ایده‌آل باشد، پیچ ممکن است لق و شل شده و باعث حرکت ریز یا لق شدن تکیه‌گاه شود. در این حالت مواد تیتانیوم وارد بافت می‌شود که می‌تواند باعث واکنش جسم خارجی یا بدتر از آن شکستگی پیچ یا حتی ایمپلنت شود. اگر مقدار از میزان گشتاور ایده‌آل بیشتر شود، ممکن است تغییر شکل پیچ بیش از اندازه پلاستیکی‌اش اتفاق بیقتد، که بر پیش بارگذاری که منجر به شل شدن پیچ می‌شود، تأثیر می‌گذارد.
عوامل بیولوژیکی و التهابی
عفونت لثه یکی از شایع‌ترین دلایل لق و شل شدن ایمپلنت دندان است. باکتری‌های موجود در پلاک دندانی می‌توانند به بافت لثه اطراف ایمپلنت نفوذ کنند و باعث ایجاد التهاب و تخریب استخوان شوند. این امر منجر به کاهش استقامت و پایداری ایمپلنت در استخوان فک می‌شود و باعث لق شدن آن می‌گردد.
بیماری‌های لثه نیز از جمله عواملی هستند که می‌توانند به لق شدن ایمپلنت دندان منجر شوند. بیماری‌هایی مانند پریودنتیت، التهاب شدید لثه که به استخوان فک آسیب می‌رساند، می‌توانند باعث تحلیل استخوان و کاهش حمایت از ایمپلنت شوند. حساسیت به مواد موجود در ایمپلنت یا مواد به کار رفته در فرآیند جراحی نیز می‌تواند منجر به التهاب و تخریب بافت لثه اطراف ایمپلنت شود و خطر لق شدن آن را افزایش دهد.
عوامل مکانیکی و فشاری
قرارگیری نامناسب ایمپلنت در استخوان فک می‌تواند باعث وارد شدن فشار بیش از حد به ایمپلنت و در نتیجه لق شدن آن شود. همچنین، آسیب مکانیکی به ایمپلنت، مانند ضربه یا فشار بیش از حد، می‌تواند باعث ایجاد ترک و شکستگی در ایمپلنت شود و آن را لق کند. علاوه بر این، فشار بیش از حد ناشی از جویدن غذاهای سفت یا استفاده از دندان مصنوعی نامناسب نیز می‌تواند به لق شدن ایمپلنت منجر شود.
عوامل استخوانی و تحلیل استخوان
تحلیل استخوان فک یکی از مهمترین عوامل موثر در لق شدن ایمپلنت دندان است. تحلیل استخوان فک زمانی رخ می‌دهد که بدن به تدریج استخوان را جذب می‌کند و باعث کاهش تراکم و استحکام آن می‌شود.
راه‌حل‌هایی برای رسیدن به پیش بارگذاری مناسب
درایورهای گشتاور در دندانپزشکی عملکرد مشابهی دارند که توسط بسیاری از صنایع بیرون از دندانپزشکی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. لاستیک‌های ماشین شما و بخش‌های مختلف هواپیما همگی به امنیت مبتنی بر گشتاور متکی هستند. این دستگاه‌های مختلف گشتاور، همگی در استفاده و نگهداری توسط سازمان بین المللی استاندارد (ISO) کنترل میشوند. همان استانداردی که به نام ISO 6789 شناخته می‌شود و برای همه دستگاه‌های محدودکننده گشتاور اجرا می‌شود و بیانگر آن است که دستگاه‌های تنظیم‌کننده گشتاور باید حداقل سالیانه یا به دفعات از نظر کالیبراسیون بررسی شوند.
این امر به‌ویژه رد شرایطی که در معرض دماهای غیرمحیط در طی فرآیند استریل‌سازی هستند، درست است. حتی اگر در زمان ذخیره‌سازی درایو گشتاور بازوی شکسته به دقت مورد مراقبت قرار نگیرد، فنر ممکن است به طور نامطلوبی تحت تاثیر قرار گیرد یا ذراتی در آن تجمع کنند که منجر به کاهش دقت می‌شود. این وظیفه پزشک است که به‌طور منظم کالیبراسیون درایورهای گشتاور دستگاه‌های خود را بررسی کند.
علائم لق شدن ایمپلنت دندان چیست؟
علائم زیادی برای لق شدن ایمپلنت دندان وجود دارد که با دیدن و احساس کردن می‌توانید پی به آن ببرید. برخی از مهمترین علائم لق شدگی عبارتند از:
- حرکت کردن و تکان خوردن ایمپلنت دندان.
- احساس درد زیاد موقع وارد شدن ضربه.
- تحلیل رفتن استخوان اطراف ایمپلنت دندان.
- ترشح کنترل‌ناپذیر در دهان به همراه عفونت.
- احساس درد موقع جویدن.
- دیدن ضایعات استخوانی.
- دیدن خونریزی در اطراف ناحیه ایمپلنت دندان.
- دیدن تغییر رنگ در اطراف ناحیه ایمپلنت.
- لثه دچار بیماری لثه (پریودنتال) التهابی به همراه پری ایمپلنت.
دلایلی لق شدن ایمپلنت دندان
یکی از دلایلی زیر معمولا دلیل لق شدن ایمپلنت شماست.
- داشتن عادات نامناسب مثل دندان قروچه یا ساییدگی دندان
- داشتن بیماری پری ایمپلنت یا عفونت در لثه بیمار
- تحلیل رفتن استخوان فک و متوقف شدن فرآیند استخوان‌سازی
- فشار آوردن به ایمپلنت دندان
- ساییده شدن بیش از اندازه دندان‌ها به هم
- مراعات نکردن بهداشت دهان و دندان
- کافی نبودن کیفیت و کمیت بافت لثه و استخوان فک
- داشتن بیماری‌هایی مانند دیابت کنترل نشده، بیماری‌های کلیه و بیماری‌های کبدی
- قرار گرفتن تحت پرتو درمانی و شیمی درمانی در مدت زمان کوتاهی در گذشته
- مبتلا شدن به پوکی استخوان و کافی نبودن میزان استخوان فک و نیاز و ضرورت پیوند استخوان
- نداشتن کیفیت مناسب استخوان برای حمایت از ایمپلنت دندان
- رعایت نکردن رژیم غذایی درست بعد از کاشت ایمپلنت
- پدید آمدن عفونت باکتریایی در ناحیه ایمپلنت
- مصرف هرگونه دخانیات و سیگار بعد از ایمپلنت
- آسیب‌های شدید بعد از کاشت ایمپلنت
- وجود اختلالات ترمیم نشده در ناحیه بافت‌ها
- کافی نبودن میزان ثبات اولیه ایمپلنت
- فشار بیش از اندازه به ایمپلنت
- مبتلا شدن به نرمی استخوان
تشخیص و ارزیابی لق و شل شدن ایمپلنت دندان
تشخیص لق و شل شدن ایمپلنت دندان معمولاً توسط دندانپزشک انجام می‌شود. دندانپزشک با معاینه بالینی ایمپلنت و بررسی علائم و نشانه‌های بیمار، می‌تواند به تشخیص این مشکل بپردازد. همچنین، ممکن است دندانپزشک از روش‌های تصویربرداری مانند رادیوگرافی یا سی‌تی‌اسکن برای ارزیابی وضعیت ایمپلنت استفاده کند.
درمان و مدیریت لق و شل شدن ایمپلنت دندان
روش درمان لق و شل شدن ایمپلنت دندان به علت این مشکل بستگی دارد. در برخی موارد، ممکن است درمان خاصی لازم نباشد و لقی ایمپلنت به مرور زمان خود به خود برطرف شود. در سایر موارد، ممکن است نیاز به درمان‌های زیر باشد:
درمان عفونت لثه: درمان عفونت می‌تواند به کاهش التهاب و تخریب استخوان کمک کند و در نهایت باعث بهبود وضعیت ایمپلنت شود.
تغییر موقعیت ایمپلنت: در برخی موارد، ممکن است نیاز به تغییر موقعیت ایمپلنت باشد تا فشار وارده به آن کاهش یابد.
جراحی مجدد: در برخی موارد، ممکن است نیاز به جراحی مجدد برای تثبیت ایمپلنت در استخوان فک باشد.
پیشگیری از لق و شل شدن ایمپلنت دندان
با رعایت نکات زیر می‌توانید از بروز لق و شل شدن ایمپلنت دندان پیشگیری کنید:
رعایت بهداشت دهان و دندان مناسب: مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم می‌تواند به جلوگیری از تشکیل پلاک دندانی و عفونت لثه کمک کند.
انتخاب دندانپزشک ماهر و باتجربه: انتخاب دندانپزشکی که تجربه کافی در زمینه کاشت ایمپلنت دارد، می‌تواند خطر بروز عوارض را کاهش دهد.
انجام معاینات منظم: انجام معاینات منظم دندانپزشکی می‌تواند به تشخیص و درمان به‌موقع مشکلات احتمالی کمک کند.
سوالات متداول
در اینجا به برخی از سوالات متداول در مورد دلایل، علائم، تشخیص، درمان و پیشگیری از لق و شل شدن ایمپلنت دندان پاسخ می‌دهیم:
آیا لق شدن ایمپلنت دندان خطرناک است؟
در اکثر موارد، لق شدن ایمپلنت دندان خطرناک نیست. با این حال، در برخی موارد، لقی ایمپلنت می‌تواند باعث بروز مشکلاتی مانند درد، ناراحتی و اختلال در عملکرد دندان شود. در موارد شدید، لقی ایمپلنت می‌تواند منجر به از دست رفتن ایمپلنت شود.
چگونه می‌توانم از لق شدن ایمپلنت دندانم جلوگیری کنم؟
با رعایت نکات زیر می‌توانید از لق شدن ایمپلنت دندان خود پیشگیری کنید:
- رعایت بهداشت دهان و دندان مناسب
- انتخاب دندانپزشک ماهر و باتجربه
- انجام معاینات منظم دندانپزشکی
نتیجه‌گیری
لق و شل شدن ایمپلنت دندان یکی از عوارض بالقوه این روش درمانی است که می‌تواند باعث ناراحتی، اختلال در عملکرد دندان و حتی از دست رفتن ایمپلنت شود. عوامل مختلفی از جمله عوامل بیولوژیکی، مکانیکی، استخوانی و التهابی در بروز این مشکل نقش دارند. در صورت مشاهده علائمی مانند تغییر موقعیت ایمپلنت، لقی و شل شدن آن، درد و خونریزی از لثه اطراف ایمپلنت، باید هرچه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه کنید تا علت مشکل تشخیص داده شود و درمان مناسب انجام شود. رعایت بهداشت دهان و دندان مناسب، انتخاب دندانپزشک ماهر و باتجربه و انجام معاینات منظم می‌تواند تا حد زیادی از بروز لق و شل شدن ایمپلنت دندان پیشگیری کند.